Songlining (en hoe noem je dat in het Nederlands?)

[Anneke]

In allerlei culturen worden routes beschreven in liederen en verhalen. Kinderen leren deze al van jongs af aan, en op het moment dat ze voor het eerst de betreffende tocht maken kennen ze het lied of verhaal zó goed dat ze de weg niet kwijt kunnen raken ook al is er niemand bij die de tocht eerder heeft gemaakt. "Van de eenzame boom naar bloedrots... dan naar de olifantskont ..."

In het Engels noemen ze zo'n beschrijving in de vorm van een lied een "songline" en het volgen ervan dus "songlining". Is daar ook een Nederlands woord voor?
En gebruiken jullie dit ook als manier om bijvoorbeeld je afgelegde weg te onthouden en terug te kunnen vinden? Kinderen vinden het trouwens prachtig om op die manier een route te (helpen) beschrijven.

[Vrijbuitert]

[quote="anneke"]En gebruiken jullie dit ook als manier om bijvoorbeeld je afgelegde weg te onthouden en terug te kunnen vinden?[/quote]Ik denk niet dat je er in deze tijd nog echt iets aan hebt om zo de weg te onthouden. In 10 jaar tijd verandert er zo megaveel.

Persoonlijk hoef ik geen kaart of iets bij me te hebben. Als ik een bepaald gebied intrek dan doe ik dat op intuïtie en zo kom ik er ook weer uit.

In Nederland heb ik sowieso geen probleem, in het buitenland moet ik soms wel iets meer nadenken, maar nog werk ik vrijwel nooit met een kaart. Als ik maar weet waar het ligt kom ik er wel...

[galemys]

Ik kan eerlijk gezegd zo gauw geen Nederlands songline-voorbeeld opnoemen en al helemaal geen Nederlands woord ervoor (alhoewel... het prachtige boek´Songlines´ van Bruce Chatwin is hier verschenen onder de titel ´de gezongen aarde, dat heeft toch ook wel wat poetisch).

Grt,

Tom

[bourgeois]

  Songlining komt volgens mij met name voor bij die culturen die moeten leven in een omgeving met schaarse hulpbronnen, zoals aborigines en bosjesmans. Je zou kunnen zeggen dat de rangschikking van hulpbronnen daar lineair is. Een snelle en gerichte verplaatsing van hulpbron naar hulpbron is van groot belang voor het overleven. Bij culturen waar de hulpbronnen niet lineair gerangschikt zijn, maar min of meer in 360 graden is veel meer keuze aan routes tijdens het rondtrekken. Het vastleggen van een route d.m.v. een songline is dan niet relevant. Bij de culturen met 360 graden hulpbronnen waar ik iets meer van afweet, Noordamerikaanse indianen, maar ook delen van Zuid Amerika, is mij nooit iets gebleken van songlining. Wel zijn er liederen e.d. betreffende bepaalde geografische plaatsen, maar die hebben meestal een religieuze betekenis, en dienen niet als een soort "landkaart". Ook wij hebben 360 graden hulpbronnen, dus geen songlining.

[Terra]

Het principe van songlining lijkt me echt een zeer oud verschijnsel.
Zeker bruikbaar in tijden toen het landschapen nog niet aan snelle verandering onderhevig waren, en veel mensen nog niet konden lezen en schrijven en dus andere manieren bedachten om routes te onthouden.
Een soort van orale traditie dus.

Ik ken in Nederland niet direct liedren die de weg aanduiden.

In Zweden ben ik op pad geweest met een antropoloog die ontdekt had dat de oorspronkelijke bewoners van Scandinavie tekens in bomen kerfde om routes te onthouden. Na honderden jaren zijn enkele van deze tekens nog terug te vinden in zeer oude bomen. Vaak komen de inscripties te voorschijn als de bast er afvalt.

Een vriend van mij heeft verstand van historische talen, ik ga hem eens vragen of hij voorbeelden weet van songlining.

N.b mijn dochtertje zingt wel liedjes over de wegwijs-piet, maar of dit ook als songlining bedoeld is...
Gr Terra

[Terra]

[quote="GerjanC"]
Persoonlijk hoef ik geen kaart of iets bij me te hebben. Als ik een bepaald gebied intrek dan doe ik dat op intuïtie en zo kom ik er ook weer uit.
In Nederland heb ik sowieso geen probleem, in het buitenland moet ik soms wel iets meer nadenken, maar nog werk ik vrijwel nooit met een kaart. Als ik maar weet waar het ligt kom ik er wel...
[/quote]

Het lopen op 'gevoel' is een van de meest voorkomende reden dat er jaarlijks veel mensen verdwalen on onderkoeld of uitgeput gered dienen te worden.

Tijdens navigatie cursussen geef ik deelnemers wel eens de volgende opdracht: Plaats in een open gebied een stok op p/m 30-40 meter afstand. Blinddoek een van de deelnemer, natuurlijk degene die beweert op 'intuitie' te lopen. Vraag hem in een rechte lijn naar de stok te lopen en de stok te pakken. Moet je eens proberen. Dit is echt lachen, je denkt in een rechte lijn te lopen maar eindigt kompleet elders met de handen zwaaiend in de veronderstelling dat je voor de stok staat.

Of het aan de het draaien van de aarde ligt of aan je voorkeurs voet, feit is dat mensen zonder orientatie middel niet lopen waar ze denken te lopen.
Songlining kan dus in deze ook een prima orientatie middel zijn.

Gr Terra

 
 

[Trailtraveller]

Dit is inderdaad een hele leuke oefening, in het verleden al veel mee gelachen..

[Anneke]

[quote="mrwizard"]
Dit is inderdaad een hele leuke oefening, in het verleden al veel mee gelachen..
[/quote]

Vertel!

[Anneke]

[quote="Terra"]
Het lopen op 'gevoel' is een van de meest voorkomende reden dat er jaarlijks veel mensen verdwalen on onderkoeld of uitgeput gered dienen te worden.
[/quote]

Ik denk dat je helemaal gelijk hebt als je het hebt over het proberen op gevoel een bepaalde locatie te bereiken of richting aan te houden.

Echter als je op gevoel probeert een plek voor de nacht te zoeken denk ik dat dat heel goed gaat... je lijf voelt waar het te hard waait (en dat je dus aan de andere kant van de heuvel moet zijn), dat het te vochtig is (en je dus hoger op de helling moet gaan zitten dan aan de oever van de rivier), etc.

[Vrijbuitert]

[quote="Terra"]Het lopen op 'gevoel' is een van de meest voorkomende reden dat er jaarlijks veel mensen verdwalen on onderkoeld of uitgeput gered dienen te worden.[/quote]Dat is ook een reden waarom ik nooit en te nimmer zonder kaart of gids een gebied in zou gaan waar ik de weg niet ken. In Nederland gaat dat wel, maar in Duitsland in de bergen wordt het inderdaad een heel ander verhaal. Daar zou ik dan ook nooit zonder gids of kaart het gebied intrekken...

[quote="Terra"]Tijdens navigatie cursussen geef ik deelnemers wel eens de volgende opdracht: Plaats in een open gebied een stok op p/m 30-40 meter afstand. Blinddoek een van de deelnemer, natuurlijk degene die beweert op 'intuitie' te lopen. Vraag hem in een rechte lijn naar de stok te lopen en de stok te pakken.[/quote]Ik denk dat je hiermee iemand voor lul zet op de verkeerde manier.

Vertel iemand waar een schaapskooi staat in een voor hem onbekend gebied en laat hem/haar er maar naar toe lopen zonder kaart. Dan kan je bepalen of iemand op intuïtie loopt of dat iemand zichzelf voor lul gaat zetten...

[Anneke]

Overigens denk ik ook dat het op gevoel de goede richting aanhouden wel degelijk goed mogelijk is, maar dat je daar dan wel een zeer grote lokale kennis voor moet hebben. Als je ergens je hele leven hebt rondgetrokken en gejaagd ben je er thuis, maar als ik in Zweden het bos inga ligt dat toch ff anders...

[arjuna]

doen de aboriginols dit ook niet voor een route

Arjuna

[b2b]

Inderdaad zijn aboriginals hier om bekend.

Maar ehh... maken we toch gewoon een Nederlands woord voor, liedjesweg? 

gr
Cees

[Trailtraveller]

[quote="anneke"]
Vertel!
[/quote]

We deden dit op een stukje heide waar ook een vennetje was, die niet diep was, maar het was natuurlijk erg leuk als je geblindoekt in het vennetje liep.
Het resultaat was dat 7 van de 10 het water in liepen. 1 lukte het zowaar en 2 waren zo verstandig te luisteren naar het giechelen als ze richting water liepen.

[Anneke]

[quote="b2b"]
Maar ehh... maken we toch gewoon een Nederlands woord voor, liedjesweg? 
[/quote]

Klinkt goed.
Ik kwam op internet ook tegen: "zangsporen" (zie www.zangsporen.nl). Er zijn allerlei kunstenaars geïnspireerd door songlines, maar helaas heb ik nog geen voorbeelden kunnen vinden van echte routebeschrijvingen in de vorm van liedjes...