Pagina 1 van 1

Zelf een workshop geven vuur maken met kids

Geplaatst: 22 okt 2014, 14:48
door janvanloon
Ik heb het al een paar keer gedaan en blijf het leuk vinden.
Kinderen vinden het ook geweldig!!! vuurtje stoken  ;D

Als eerste wijs ik ze op het gevaar van vuur!
Dan ga ik zo te werk:

Vuur maken:
De eerste die vuur hadden waren de homo sapiens en de homo erectus, dit was een goede 400 tot 200 duizend jaar geleden. Men vond vuur door gloeiende kolen te verzamelen (lava, blikseminslagen...) en deze in droog plantaardig materiaal te plaatsen.U kunt zich voorstellen dat dit niet zo gemakkelijk was om zo een kool droog en brandend te houden tijdens hun tochten. (De indiaanse stammen konden dit beter, door gebruikt te maken van berk, tondelzwam, tabaksplant en salie struik. )

Nu, zo een 4000 jaar geleden waren er stammen die vuur maakte met pyriet of marcasiet samen met silex.

silex of flint
Dit is een gesteente dat vaak in klompen in kalksteen wordt aangetroffen en meestal bruin, grijs of zwart van kleur is.
In de steentijd mensen zoals de neanderthalers en de cro-magnonmensen stenen gebruiksvoorwerpen, zoals schrapers, pijlpunten, bijlen en messen.
Ook in België en Nederland kunnen op vele plaatsen vuurstenen werktuigen worden aangetroffen. De vuursteenmijnen te Spiennes, ten zuidoosten van Bergen in België, zijn meer dan 100 hectare groot. Het is het grootste en oudste complex van vuursteenmijnen in Europa.
Tussen Rijckholt en Sint Geertruid in Nederland bevinden zich in het Savelsbos ook vuursteenmijnen waar tussen 3950 v.Chr. en 2650 v.Chr. vuursteen is gedolven. Deze vuurstenen werden gebruikt om wapens en gebruiksvoorwerpen van te maken. Het is het oudste bekende voorbeeld van mijnbouw in Nederland. In Limburg in Nederland bevinden zich de vuursteenmijnen van Valkenburg waar rond 3300 v.Chr. vuursteen gedolven is.
In Eben-Emael bevindt zich het silex-museum.

Markasiet:Bij verschillende opgravingen zijn stukjes marcasiet gevonden. Een bekend voorbeeld hiervan is ‘Ötzi’ , een door de vrieskou gemummificeerde man uit de nieuwe steentijd, die in 1991 is gevonden in een gletsjer in de Alpen. In zijn uitrusting is een stukje tondelzwam, een vuursteen en marcasiet teruggevonden. Marcasiet bevat ijzer en zwavel en is daardoor geschikt voor het maken van vuur. Op deze manier maakte men vroeger dus een vuur vooraleer men het slagstaal had. Dit geeft een nieuwe uitdaging voor de vuurmakers onder ons. Markasiet gaat moeilijk dan het slagstaal.

Tonen van marcasiet, silex en pyriet.
Demonstratie Vonken krijgen van marcasiet  ( eventueel tondelzwam aanmaken )


Een goede 3000 jaar geleden bij de ijzertijd,
begonnen de Noormannen staal te gebruiken om samen met silex vonken te slaan. Door de veroveringen van de Romeinen leerde ook wij (de Kelten ) het hier te gebruiken.

Ijzer erts:
Al in de Romeinse tijd werd ijzer geproduceerd. In ovenkuilen smolt men met behulp van hout en houtskool het niet ijzergedeelte van het erts. Dit werd bij 1200 graden celsius vloeibaar en liep dan onderin de ovenkuil. Het ruwijzer,  bleef als een vaste massa achter in het bovenste gedeelte van de kuil. De smid haalde vervolgens door herverhitten de restjes houtskool en andere verontreinigingen uit het ruwijzer dat dan gereed was om tot allerlei gereedschappen en gebruiksvoorwerpen te worden gesmeed. Staal is een legering bestaand uit ijzer en koolstof.

Obsidiaan is een natuurlijk voorkomend vulkanisch glas. Obsidiaan ontstaat bij snelle afkoeling van lava met een watergehalte van maximaal 3-4 %. In de steentijd was obsidiaan een begeerde grondstof omdat het vlijmscherpe snijkanten vormt. Het werd voor messen en wapens gebruikt. Tegenwoordig is het een geliefd materiaal voor kunstvoorwerpen en wordt het ook wel als halfedelsteen in sieraden gebruikt.
Bergkristal
Bergkristal is de kleurloze en meest voorkomende variant van het mineraal kwarts. Tijdens de Romeinse tijd werd het uit de Alpen onder de naam "versteend ijs" op de markt gebracht. De naam 'kwarts" werd pas in 1529 ingevoerd. Bergkristal is in de natuur wijd verbreid,. Historisch bekende vindplaatsen zijn India en Sri Lanka, VS, Zwitserland, Oostenrijk, Duitsland, Tsjechië, Polen en Frankrijk.

Tonen ijzer erts, staal, obsidiaan, bergkristal

Uitleg tondelzwam, kogelhoutskoolzwam, verkoold katoen en verkoold hout.
Demonstratie en zelf laten doen met staal, silex en verkoold katoen

(Onderzoek heeft uitgewezen dat de Noormannen zelfs uit kristal lenzen maakte om zo hun vuur te starten.)

Vuur maken met waterzak of ijs:
U kunt dit ook doen met een plastieken doorzichtige zak gevuld met een heldere vloeistof.Zowel het ijs als de zak met vloeistof kunt u gebruiken bij een sterke zon als een lens.

Demonstratie en tonen vergrootglas en zak met water (afhankelijk van het weer )

Ongeveer 400 a 500 jaar voor christus bedacht men de boogvuur methode in Indië.Handboog:Een complete set bestaat uit een korte brede boor, een stijve ( lichte ) boog met een stevig koord, een plank met een putje en een handvat waarin de boor kan draaien, Denk eraan het boor mag zo weinig mogelijk wrijving maken met het handvat ( smeer de bovenkant in met: olie, vetstof, oorsmeer, groene planten tot pulp gewreven... ).De plank 1,5 - 2,5 cm dik, tenminste 3 spindels breed zijn. Boog ongeveer 70-80cm met liefst een licht boogje. Spindel duimdik en ongeveer 25 cm. De boog is ongeveer een armlengte lang. Als meer spanning nodig is, duw je met je duim het koord tegen de boog aan. De inkeping in het hout moet ongeveer 1/3 breedte van de spindel in taartpunt vorm hebben. Deze inkeping loopt schuin ( beneden wijder dan vanboven ). Dit zodat er genoeg zuurstof bij komt voor het tot een kooltje te laten komen. Aan de kleur van de houtstof kun je zien of je te weinig druk zet. Het moet eerst donkerbruin zijn en op het laatst zwart. De druk bouw je langzaam aan op. U moet letten dat er genoeg zuurstof bij komt zodat de kool kan groeien.Het beste is gewoon zeer zacht met je hand te wapperen en zo meer zuurstof bij de kool te krijgen.Deze houtsoorten zijn goed te gebruiken bij de vuurboog/handboor: Boor: Wilg, Hazelaar. Plankje: Lindeboom, Wilg, Esdoorn
Vuur met een vuurploeg:Zorg voor een vlak stuk droog zacht hout ( wilg of populier ) van 45 cm lang, en ongeveer 5 cm dik. In het midden hiervan maakt u een groef met uw mes. Deze groef is ongeveer 2,5 cm dik en 20 cm lang. In deze groef gaat u met de stok heen en weer wrijven. Dan zorgt u voor een mooie stok van harder hout, ongeveer een 30 cm lang.

Tonen vuurboog.
Demonstratie vuurboog en zelf laten doen.
( optie: zelf een set maken uit het bos of verdergaan met de handboog of vuurploeg)

Dan heb je nog de moderne manieren:Lucifers, deze werden uitgevonden in 1827. De eerste (echt bruikbare en niet giftige ) lucifer was er in 1910. Aansteker, de voorganger van de Zippo aanstekers “de slow match” kwam er in 1913, later kwam dan ook de eerste Zippo op de markt in 1932.

Slow match laten zien, diverse aansteker, lucifers

Demonstratie batterij en staalwol en zelf laten doen

Ferrorod ( ijzeren lucifer ):Ferrorod zijn van een geperste metalen samenstelling en verkrijgbaar is alle maten en merken. Het oxideert wel snel bij vocht en hierdoor ontstaan er deukjes of gaatjes. Met de schraper gaat u over het staal, hierdoor komen schilfer af die ontbranden. Uw schraper ( of de achterkant van uw mes ) moet wel een rechte hoek van 90° hebben, anders werkt het niet.
Ferro (ijzer) 18 - 20%
Magnesium 3 - 4%Dan hebben we nog een bestandsdeel van 75% van ongeveer zeldzame metalen wat ze Mischmetal noemen.Mischmetal mengsel bestaat uit:Cerium 49 tot 51%, Lanthanum 26 - 34%, Neodymium 0 - 10%, Praseodymium 4 - 7%

Bespreken welke soorten tondel ( natuurlijk en onnatuurlijk )
(Optie: zelf een tondelnest laten maken )

Soorten tondel:Oude vogelnestjes, Droog gras ( fijn gewreven ), Uitgebloeide distel, Paardenbloem pluisjes, Droog mos, Dode droge bladeren, Dons, Verpulverde dennenappels, Berkenbast, Vermalen zwammen of paddenstoelen, Papier met was op, Jutte koord, Watten met vaseline op (door de watten in te smeren en te verzadigen met vaseline branden ze 10 keer zolang), Esbit blokjes, BBQ aanmaak blokjes, Fatwood( kunt u afschrapen tot een fijn poeder of tot krullen die dan goed een vonk pakken ) Hout schavelingen pakken ook goed een vonk. Een tak van dode wilg. Als u de bast afschraapt met de achterkant van het mes krijgt u fijne tondel. Gras en andere vezels ( afgeschraapte bast ) kunt u ook gebruiken maar dan moet u het bewegen om de vezels los te maken.

Demonstratie ferrorod, watten aansteken met hooi.

Bijkomende optie’s:

Vuur met chocolade:Eigenlijk is het simpel, door een drank blikje op te poetsen met de chocolade, krijgt u een spiegeltje waarmee u de zonnestralen kunt richten en zo vuur kunt maken.

Vuur met kauwgom papiertje en batterij

Hout verzamelen, uitleg droog hout, samen werken en een groot kampvuur maken.

Re: Zelf een workshop geven vuur maken met kids

Geplaatst: 22 okt 2014, 18:33
door Mors
leuk!

teach the kids  ;D

Re: Zelf een workshop geven vuur maken met kids

Geplaatst: 22 okt 2014, 18:43
door herman744
Wat ze zeker ook leuk vinden is een suikerklontje insmeren met as en het dan aansteken. Ook pepermuntjes branden makkelijk (aansteker of lucifer)

Re: Zelf een workshop geven vuur maken met kids

Geplaatst: 22 okt 2014, 20:46
door madman73
zo, das een heel verhaal. Voor welke leeftijd is dit. Wel een leuk verhaal, maar voor tieners (waar ik veel instructie aan heb gegeven) lijkt het me wat veel theorie in verhouding tot praktijk. Mijn ervaring is dat ik liever minder veel verschillende manieren behandel en dan zeer uitgebreid de praktijk laat proberen. Maar das persoonlijk. Ga vooral zo door, de jeugd kan hier veel van opsteken.

Re: Zelf een workshop geven vuur maken met kids

Geplaatst: 22 okt 2014, 21:42
door janvanloon
Het is wat meer als richtlijn voor mensen die het ook willen doen.
Met het verschil tussen kids, tieners en volwassen moet je idd rekening houden.
De theorie kun je een heel stuk inkorten bij kids en/of een spelende manier te brengen.
Natuurlijk moet je ook ogen op je rug hebben ( vuur blijft gevaarlijk ). Maar het is superleuk om te doen  :D

Re: Zelf een workshop geven vuur maken met kids

Geplaatst: 22 okt 2014, 21:50
door oud deelnemer 4
@janvanloon

leuk ... een heel pyropracticum.. vuur is inderdaad een heel goede start om bij kinderen natuur, natuurbeleving, kamperen en al dat wat wij bushcraft noemen aan te reiken en te laten proeven aan avontuurlijke activiteiten.

bijna alles wat je opsomde komt bij mij ook aan bod aleen niet allemaal achter eklaar... ik ben regelmatig in Polen te vinden en dan doe ik steeds een stukje, en ik werk meestal van het NU naar het TOEN, niet logisch als verhaal maar wel in de moeilijkheidsgraad van het vuurtje maken voor de meeste. bovendien kan ik zo meert tijd besteden aan ieder deeltje en ze langer laten proberen aan het een en ander zondar dat ik alleen maar bezig ben met vuurtjes ...

Re: Zelf een workshop geven vuur maken met kids

Geplaatst: 22 okt 2014, 22:27
door janvanloon
Klop Oakleaf.
Maar ik ga hier uit van werkelijk alleen vuur maken.
Maar de gedacht om van nu naar toen te werken vind ik wel leuk.

Re: Zelf een workshop geven vuur maken met kids

Geplaatst: 23 okt 2014, 06:37
door eric
Vuur maken blijft idd het allerleukste. Ik doe het regelmatig op de kindernatuurclub.
Ik zal een paar van je richtlijnen meenemen voor een volgende keer, bedankt!