In mijn schuur hingen al jaren twee stencils die ik bij de Scouting had gekregen met als onderwerp het maken van je eigen hangmat met behulp van een spijkerplank. Ik wilde er eigenlijk nog steeds wat mee, maar toen ik enkele weken geleden op de stencils keek, bleek de kwaliteit niet denderend te zijn.
Delen van de tekst waren weggevallen en de plaatjes in de loop van de tijd vervaagd en onduidelijk geworden. Sinds ik op mijn 14e, mijn eerste hangmat maakte, bleken die stencils behoorlijk achteruit gegaan. Niet iets waar je mee voor de dag kunt komen dus. De informatie uit die stencils leek me toch wel wat voor dit forum omdat hier veel mensen komen die het leuk vinden om hun eigen kit te maken.
In het verleden heb ik met die stencils als leidraad verschillende hangmatten gemaakt van sisaltouw. Een van de dingen die nog op mijn verlanglijstje stond, was het maken van een hangmat van paracord omdat dit wat comfortabeler ligt dan sisal en ook wat langer mee zal gaan.
Bij het maken van mijn laatste hangmat heb ik gelijk wat plaatjes geschoten zodat alles duidelijk wordt en ook de tekst van het oorspronkelijke artikel nog eens bekeken en hier en daar bijgeschaafd.
Je wordt stap voor stap door het hele proces geleid en volgens mij is dit een van de makkelijkste manieren om zelf een hangmat te knopen zonder dat je heel veel moeilijke technieken hoeft te beheersen. Ik heb voor mijn hangmat twee rollen van 100 meter paracord van 3 millimeter dik van het merk Web-Tex genomen. Bij sisal wordt er uitgegaan van ongeveer een kilo touw dat je nodig hebt. Hoe dat bij paracord zou uitpakken was een beetje koffiedik kijken en zou ik al doende wel uitvogelen. Tijdens het maken van de hangmat bleek echter dat je net iets meer nodig hebt dan de 200 meter die ik in huis had.
Wat heb je nodig?
- Sisaltouw, twee draads, ongeveer 1 kilo
- Twee vuren latten van 1,8 bij 2,6 en 70 cm lang (of gewoon twee stukken hout uit de natuur)
- Twee stalen ringen niet te klein (RVS bij de Praxis), of twee stukken pioniertouw van 10 mm dikte
- Een plank van ongeveer 24 bij 110 cm
- 66 spijkers (draadnagels) van 6,5 cm lang
- Stok of bezemsteel van ongeveer 120 cm
- Plakband
Hoe gaat het in zijn werk?
De voorbereiding van je werkbord:
Teken het patroon van figuur 1a op de plank en sla op de stippen een spijker in de plank, waar je de kop vanaf knipt. Moet je meerdere planken maken, teken het patroon dan op een stuk papier en sla de spijkers er doorheen waarna je het papier er af haalt en je het op de volgende plank legt. Sla ook een spijker op de plek van kruisje B. De afgeknipte spijkers moeten ongeveer 2 cm uit de plank steken. (zelf heb ik ze liever wat langer, ongeveer 4 cm) Denk om spijkers die onder de plank uitsteken! Het loont ook de moeite om de afgeknipte spijkers even met een vijl en wat schuurpapier te bewerken dat vergroot het gemak tijdens het knopen van de hangmat aanzienlijk.
Figuur 1 Het schema van de Knoopplank, Ik zag later dat de plek van spijker A iets meer naar rechts moest, in de lijn van kruisje B en C. De rest van het schema klopte gelukkig wel.
Figuur 1b: De spijkerplank is nu klaar voor gebruik. Mijn plank was in dit geval iets slanker dan de afmetingen die in het artikel genoemd worden. Het was een stukje afval dat ik nog had liggen van een verbouwing. Bleek nog best bruikbaar.
Beginnen met knopen:
Nu het werkbord klaar is, pak je het sisaltouw. Gebruikelijk is om het touw in stukken van 3 tot 5 meter te verdelen. Het werkeinde van het sisaltouw zet je tijdelijk af met een stukje plakband tegen het rafelen en voor het gemak tijdens het knopen. Paracord brand je natuurlijk gewoon dicht met een aansteker o.i.d.
Zelf heb ik er een gewoonte van gemaakt om met langere stukken (15 tot 20 meter) te werken omdat je dan uiteindelijk minder lassen hebt in je touwwerk. Het duurt dan wel langer voordat je 1 knoop af hebt omdat je langer bezig bent met doorhalen van het touw, maar het eindresultaat vond ik gewoon mooier. Kijk maar wat jou bevalt.
Verbinden van losse stukken touw:
Tijdens het werk worden de losse stukken touw aan elkaar gezet met “twee-zoete-liefjes†of de “de paling-steekâ€, waarvan je de werkeindjes wegvlecht. Dit zijn twee namen voor een en de zelfde knoop. (zie figuur 2) De lengte van de werkeindjes hou ik zelf op zo'n 4 tot 5 cm en dat bevalt goed. Probeer de verbinding van de twee touwen zo dicht mogelijk tegen de laatste knoop die je gemaakt hebt aan te maken dan heb je er het minst last van als je verder gaat met het volgende stuk touw.
De eerste opzet:
In het eerste stuk touw waar je het knoopwerk mee begint, maak je een kleine paalsteek en leg die om spijker bij kruisje B, waarna het touw in een zigzag losjes om de spijkers van de eerste en de tweede rij wordt geslagen. Na de laatste spijker van de eerste rij sla je het touw om de laatste spijker van de derde rij en maak je op de laatste spijker van de 2e rij de eerste knoop. (zie figuur 3a) De knoop die je maakt is de “schootsteekâ€of de “weversknoopâ€.
Het is een mooie vlakke knoop die bijdraagt aan het comfort van je hangmat. In figuur 4 zie je hoe deze knoop gemaakt wordt als je van rechts naar links werk en in figuur 5 zie je het voorbeeld als je van links naar rechts werkt.
Figuur 3a: Dit is het makkelijkste stukje van het maken van de hangmat, nu begint het echte werk. In figuur 3b zie je waar de eerste knoop komt te zitten en zie je de eerste maas van het net onder je handen geboren worden.
Figuur 3a
Figuur 3b
Figuur 4 Werken van rechts naar links.
Tegen de tijd dat je hangmat af is, kunnen ze je in het midden van de nacht wakker maken en ben je in staat om geblinddoekt deze knoop te maken.
Figuur 5 Werken van links naar rechts
Het werk van het bord halen:
Als de laatste knoop er op zit, dat is dus op de eerste spijker van de tweede rij, haal je het werk van de plank af. Let daarbij goed op het feit dat de schootsteken en de lusjes goed blijven zitten en niet omslaan. (zie figuur 6) Tevens haal je spijker B er uit. Door de eerste rij mazen en de paalsteek steek je de stok of de bezemsteel waarmee je het werk strak kunt houden.
Figuur 6
Vervolgens haak je het werk aan de eerste rij spijkers zoals figuur 7 aangeeft en ga je verder zoals in figuur 8.
Figuur 7 Het werk weer aanhaken
Figuur 8 Weer verder met knopen
Het vervolg is nu wel duidelijk. Het bord weer volmaken, het werk er af halen en weer haken aan de eerste rij spijkers en zo voort. Zorg er voor dat de spanning van het touw overal ongeveer het zelfde is tijdens het knopen. Dan ziet je hangmat er op het einde er het mooiste uit.
Als je aan de laatste mazen toe bent sla je een spijker in kruisje C. (of D) en eindig je daarop zoals je begonnen bent met een paalsteek.
Lengte van je hangmat bepalen?
De lengte van je hangmat is gelijk aan de lichaamslengte plus 50 centimeter. Je kunt de hangmat dus precies zo lang maken als nodig is. Dit in tegenstelling tot wat ze in de winkel verkopen. Daar ben je altijd afhankelijk van een gemiddelde maat. Ben je nog in de groei maak hem dan wat langer. Meet je zelf dus even op, maar houd rekening met het feit dat een vers geknoopt hangmat nog behoorlijk uit kan rekken. Je kunt met het knoopbord van deze afmetingen het beste aanhouden dat 1 maas ongeveer 14 centimeter is. De hangmat die hier beschreven wordt, is 16 mazen lang.
Afwerking:
Nu het lastige karwei van het knopen er op zit ben je toe aan de afwerking. Ik heb verschillende hangmatten geknoopt van sisaltouw, maar echt lekker is dat niet voor je handen. Ik heb me in het verleden flink de blaren geknoopt. Het was dus de hoogste om er een te proberen van groen paracord.
Snijd 20 stukken touw van 220 centimeter af, die je dubbel geslagen gaat gebruiken en aan de eerste en de laatste rij mazen vast zet: dit worden de spandraden van je hangmat. De middelste spandraden neem je bovendien dubbel omdat daar de meeste kracht op wordt uitgeoefend. In figuur 9 zie je welke mazen je nemen moet per spandraad.
Figuur 9
Je zet de draden vast aan de mazen met de `leeuwerikskop`of `ankersteek`. (zie figuur 10)
Figuur 10 De Leeuwerikskop
Zo komen de lijnen aan het net van je hangmat te zitten. De buitenste 2 mazen zijn in een geval 1 maas en 1 lus van de paalsteek uit het begin. In figuur 11 nog even een overzicht van alle lijnen.
Figuur 11 Overzicht Spanlijnen
In de twee latten van ongeveer 70 centimeter boor je gaten van 8 of 9 millimeter zoals aangegeven in figuur 12. De gaten aan de randen afronden en zo veel mogelijk glad schuren. Ik heb gemerkt dat het handiger is om de latten pas op de juiste lengte af te zagen pas als je de gaten hebt geboord. Zo heb je nog wat speling en komen de buitenste gaten niet te ver naar de rand.
Figuur 12 Schema van de Dwars Latten
Ook zijn er nog twee dikkere randtouwen nodig van ongeveer 480 centimeter. Deze maak je door elk 4 stukken sisal met de Franse Platting in elkaar te vlechten. (zie figuur 13) Op het begin en het einde van de Franse Platting een bezetting van vliegertouw (zie figuur 14). Natuurlijk kun je ook een dikker touw kopen of zelf een touw slaan van sisal. Ik heb in het verleden gewerkt met een touw van 7 millimeter als randtouw. Deze keer heb ik het toch eens geprobeerd met een Franse Platting zoals je ziet.
Figuur 13 Franse Platting
Hij ziet er redelijk ingewikkeld uit, maar als je hem door hebt is hij makkelijk om te maken. Je werkt van rechts naar links met de vier klosjes touw. Gewoon eenvoudigweg het zelfde patroon blijven herhalen. Steeds met het meest rechter klosje van rechts naar links gaan. Eerst overheen, dan onderdoor en dan weer overheen. Pak nu weer het meest rechter klosje en doe weer eerst overheen, dan onderdoor en daarna weer overheen. Zo ga je steeds verder met die klosjes.
Figuur 14 Touwbezetting
Voor de touwbezetting plak ik de touwen tijdelijk met een stukje plankband aan elkaar. Dat scheelt een hoop gefriemel. Dan plak ik het vliegertouw er in een lusje op. Daarna wikkel ik het vliegertouw er zo strak mogelijk omheen. Het laatste stukje vliegertouw gaat door het lusje en dan trek ik de boel aan tot dat het goed onder het omwikkelde vliegertouw zit. Nog even de eindjes aan elkaar branden en klaas is kees.
Haal nu aan één zijde de spandraden door de lat en maak er een bundel van die goed in het midden zit. Doe bij deze bundel de twee randtouwen Sla de bundel om tot het een soort van lus is en maak met een dikker touw een dubbele of meervoudige schootsteek (zie figuur 15)
Figuur 15 Meervoudige Schootsteek
Je kunt de spandraden en de randtouwen ook aan een stalen ring vastmaken. Dit voegt dan wel wat extra gewicht toe mocht je willen rondtrekken met je hangmat in je rugzak. Dat is een afweging die je zelf moet maken. Deze ringen moet je niet te klein kopen zoals ik deed. Er komen behoorlijk wat knopen op namelijk. Je hebt wel wat ruimte nodig. Ga je gebruikmaken van twee ringen maak de touwen dan vast met een `visserssteek`(zie figuur 16)
Figuur 16 De Visserssteek
Opspannen van de hangmat:
Aan de andere kant doe je het zelfde, maar dan zonder de randtouwen. Hierna haal je de twee randtouwen door de eerste lat, vlecht ze door de randmazen van de hangmat en steekt ze door de tweede lat. Hang de hangmat nu op tussen twee vaste punten en ga er in liggen. Zorg er voor dat je je gewicht zo gelijkmatig mogelijk verdeelt als je voor het eerst in de hangmat gaat liggen. Dan worden alle knopen gelijkmatig aangetrokken en zijn alle afstanden van de mazen gelijk en dat ziet er gewoon netjes uit.
Een goede constructie voor het opspannen van je hangmat is gebruik te maken van de "The Waggoners hitch". Deze knoop wordt genoemd in Essential Bushcraft op bladzijde 168. Hiermee kun je de hangmat heel erg strak trekken en dat is zeker de eerste keren wel handig. De figuren 17 en 18 laten zien hoe je de knoop toe kan passen.
Figuur 17
Figuur 18
Voor de "The Waggoners hitch" heb je 1 karabiner en een stokje nodig. Omdat ik deze knoop zelf vaker gebruik, heb ik een speciaal klosje geneden om in combinatie met de karabiner te gebruiken.
De hangmat zal nu uit gaan rekken. Afhankelijk van het materiaal wat je gebruikt zal je dit nog een paar keer moeten herhalen. Span de hangmat dus opnieuw op en ga er weer in liggen en herhaal dat totdat je het idee hebt dat de meeste rek er uit is. Maak hierna ook de twee randtouwen vast. Door de randtouwen strak of losser te zetten kun je de hangmat variëren van strijkplank tot badkuip. Werk alle losse eindjes touw netjes weg en zie daar je hangmat is klaar. (zie figuur 19)
Figuur 19 Mag duidelijk zijn dat dit model "badkuip" is.
Figuur 20 Mijn favoriete manier van opspannen, net geen strijkplank dan blijf je net wat beter liggen.
Hang de mat voor normaal gebruik niet te hoog op. Dat is alleen maar lastig bij in- en uitstappen. Als je instapt ga je er eerst dwars inzitten en draai je vervolgens je benen er in. Voor een overnachting kun je boven je hangmat een tarp of een stuk zijl spannen.
Ik heb in het verleden (tijdens mijn tijd bij de padvinders) in dergelijke hangmatten geslapen en ze gebruikt in combinatie met een luchtbed. Dat was echt geweldig slapen. Tegenwoordig zou ik het proberen met een Therm-a-rest of gesloten celstofmatje. Je zou van het zelfde materiaal een extra net kunnen maken die op een of andere manier onder je hangmat spant en daarin een deken leggen voor extra isolatie.
Hoe sterk zijn deze hangmatten? Ik heb in die van sisal met 4 padvinders tegelijk rondgezwaaid, dus een volwassen man moet er makkelijk in kunnen liggen.
Van dit project heb ik wel geleerd dat deze mat niet op kan tegen mijn hangmat van DD. Niet qua comfort, maar zeker niet qua gewicht. Maar goec mijn kinderen vinden het een geweldig ding om mee te spelen.
Verder ging er uiteindelijk 130 meter paracord in een net van 16 mazen. (heb je meer mazen nodig dan kom je op ongeveer 10 meter paracord extra voor iedere maas meer in het net) 44 meter paracord voor de spandraden en ongeveer 22 meter paracord was nodig om de Franse Platting voor de randtouwen te maken.
Voor de gene die een poging gaan wagen, veel plezier, succes en uiteindelijk wel te rusten.
Mocht je tijdens het maken van je hangmat nog dingen tegenkomen die niet duidelijk zijn dan hoor ik het wel. Met vriendelijke BosGroeten, John.
Nog een tip voor het werken met lange lengtes:
Ik maakte er bij het werken met langere lengtes touw en ook bij het maken van de Franse Platting een gewoonte van om het paracord op te schieten zoals Ray zijn scheerlijnen van de tarp opschiet. In Essential Bushcraft op bladzijde 154 doet hij dat uit de doeken. Je kunt dan de lengte waar je mee werkt makkelijk doseren. Soms moet je wel het buitenste touw dat je om de lijn heen wikkelt even opnieuw strak om de bos draaien.
Een variatie met de randtouwen:
Voor mijn hangmat het ik er voor gekozen om de randtouwen niet mee te bundelen met de spandraden. Ik dacht dat 20 stukjes paracord mij wel van de grond moesten kunnen houden. In mijn geval kon ik volstaan met 1 Franse Platting die ik onder de spandraden door heb laten lopen. Door met de platte knoop onder de spandraden de Platting te laten vieren of aan te trekken kan ik de vorm van de hangmat afstellen zoals ik hem wil hebben.
Linkje waar je evt. paracord kunt krijgen:
http://basicgear.nl/product_details.php?pid=819
