De Das

Jagen, waarnemen
Plaats reactie
Gebruikersavatar
janvanloon
Berichten: 3334
Lid geworden op: 20 feb 2012, 22:09

De Das

Bericht door janvanloon »

Das ( meles meles )
5340012_orig.jpg
5340012_orig.jpg (40.75 KiB) 2866 keer bekeken
Beschrijving:
De (Europese) das is een zwaargebouwd middelgroot roofdier,
behorend tot de marterachtige. Dassen kunnen zo’n 10-15 jaar oud worden, hoewel weinig wilde dassen die leeftijd bereiken. 3-6 jaar is gebruikelijker. Ze leven in sociale familiegroepen van 5-10 familieleden (in Nederland meestal 3-4), waarin de rangorde belangrijk is. Ze zijn territoriaal en markeren hun terrein met hun muskusachtige geur, latrines en mestputjes.

Bouw
Dassen hebben relatief kleine oren en ogen, korte, stevige poten en een lang lijf. Hun poten zijn zeer sterk, het komt voor dat ze hiermee zelfs in asfalt en beton proberen te graven. Met zijn wigvormige lichaam, kleine kop en lange snuit is de das goed aangepast aan het leven in de gangen van zijn ondergrondse burcht. Met zijn korte, sterke poten en stevige nagels kan hij goed graven. Ze hebben 5 tenen aan elke voet, met klauwen die aan de voorpoten fors groter zijn dan aan de achterpoten. Mannetjes hebben een kop/romp lengte van 68,6 tot 80,3 centimeter en
een staartlengte van 12,7 tot 17,8 centimeter. Vrouwtjes hebben een kop-romplengte van 67,3 tot 78,7 centimeter en een staartlengte van 11,4 tot 19 centimeter. Mannetjes (beren) en vrouwtjes (zeugen) zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden. Mannetjes krijgen bij volwassenheid weliswaar een iets dikkere kop en nek, maar dit geldt ook voor sommige vrouwtjes. De das ziet kleuren niet zo goed en kan alleen binnen een relatief korte afstand scherp zien. Contrasten ziet hij des te beter. Hij ziet een silhouet al op 50 meter afstand.

Stevige kop
Ze hebben sterke kaak- en nekspieren en een flinke bijtkracht. Bijzonder aan hun stevige schedel is de schedelkam, die vooral bij mannetjes goed ontwikkeld is als ze 3-4 jaar oud zijn. (De schedelkam is niet te zien bij levende dieren.) De functie hiervan is vooral de aanhechting van de kaakspieren en halsligamenten, maar het maakt de kop ook sterker; hierdoor kunnen ze tegen een stootje.

Neus
Het reukvermogen is zeer goed, voor een das bestaat de wereld uit geuren. Ze ruiken maar liefst 700-800x meer dan mensen. Dassen hebben een vochtige, flexibele neus en gevoelige (snor)haren op hun snuit en boven de ogen. Geuren zijn gemakkelijker op te vangen onder vochtige weersomstandigheden dan als de lucht en aarde droog zijn. Met de neus tasten ze ook de grond af als ze op zoek zijn naar voedsel. De geur van hun soortgenoten kunnen ze nog beter ruiken. Dassen hebben vaste paden waarover ze lopen (wissels) die, net als dassenburchten, eeuwenoud kunnen zijn. Deze wissels markeren ze met de geur uit de anaalklieren. Zelfs als een wissel over een akker is omgeploegd kunnen ze hem nog feilloos volgen.

Vacht
De vacht van een das is gewoonlijk heel consistent van kleur. De zomervacht is iets donkerder grijs dan de (dikkere) wintervacht. Een enkeling heeft een wat rossiger vacht en heel soms komt een wit exemplaar voor (dit is zeldzaam). Dassen staan bekend om hun goede vachtverzorging. Ze krabben zich ook regelmatig. Dit komt doordat ze last hebben van parasieten als luizen, vlooien en teken in hun dikke vacht. Als ze angstig of gealarmeerd zijn, gaan hun haren overeind staan.
Eeuwenlang werd dassenhaar gebruikt in scheerborstels, omdat de haren veerkrachtig zijn, maar stevig. Tegenwoordig zijn scheerborstels meestal synthetisch, hoewel dure borstels van echt dassenhaar nog wel worden geïmporteerd, voornamelijk uit de Balkan of China.

Geurklieren
Alle dassen hebben sterke geurklieren. De geur die ze uitscheiden wordt gebruikt als communicatiemiddel, zoals aantrekken, waarschuwen of afstoten. Als dassen bang zijn, geven ze een sterke, muskusachtige geur af. Sommige soorten spuiten de inhoud van hun geurklieren naar degene door wie ze zich bedreigd voelen, zoals de Indonesische stinkdas.

Geluid
Dassen kunnen vrij stil zijn, maar maken ook geregeld geluid om met elkaar te communiceren. Ze grommen, piepen, huilen, blaffen, knorren en gillen. Van februari tot en met juni zijn de dieren het meest vocaal. In deze periode wordt er meer gepaard en zijn de dieren vaker opgewonden. Ook zijn de jongen dan te horen die spelletjes spelen. Daarnaast maken dassen behoorlijk smakkende geluiden tijdens het eten.

Voedsel
Dassen zijn alleseters. Ze zijn slechte jagers en eten wat ze direct voor de neus tegenkomen. Door hun luidruchtige manier van foerageren ontsnapt vrijwel alles wat alert is. Ze eten dan ook zowel vlees als planten en granen en zijn een groot deel van de nacht bezig hun maaltijd te verzamelen. Hun favoriete voedsel is regenwormen, hieruit bestaat de helft van hun menu. Deze verteren snel. Regenwormen vangen ze het eenvoudigst op een gemaaid gazon. Ze eten er zo’n 160 per nacht, als de wormen naar boven komen.
Naar schatting eet een das zo’n 20.000 wormen per jaar. Ook eten ze insecten, larven, kikkers, eieren, planten, noten, paddenstoelen, granen en fruit en af en toe knaagdieren, mollen, een jong konijntje. Sommigen voederen dassen in hun omgeving bij, waar de dieren graag gebruik van maken als aanvulling op hun dieet. Hondenvoer en ongezouten pinda’s lusten ze graag.
De Amerikaanse das (zilverdas) lijkt veel (in uiterlijk) op de Europese, maar is meer een vleeseter dan de Europese das. Vooral de mannetjes zijn erg verdedigend en sterke vechtersbazen. Veel dassen hebben littekens van onderlinge gevechten op kop, nek en romp. Ze zijn moedig, verdedigen zichzelf en hun familie. Als het nodig is, vechten ze tot de dood.
das-large-500x300_orig.jpg
das-large-500x300_orig.jpg (31.97 KiB) 2866 keer bekeken
​Burcht
Deze burchten gaan soms generaties lang mee en worden continu uitgebreid. Sommige burchten zijn zelfs al enkele honderden jaren in gebruik. Ze worden over het algemeen gegraven tussen struiken en in heggen en houtwallen. De burcht heeft drie tot tien ingangen, die één tot tien meter van elkaar verwijderd kunnen liggen. Bij uitzondering kunnen de ingangen zelfs honderd meter van elkaar af liggen. Voor de ingangen liggen hopen aarde en oud nestmateriaal.
De gangen zijn gemiddeld zo'n tien tot twintig meter lang en hebben een doorsnede van minstens dertig centimeter. Ze leiden naar verscheidene kamers. Kamers worden bekleed met plantaardig materiaal, zoals varens, bladeren en droog gras. Het nestmateriaal wordt tussen de kin en de voorpoten geklemd achterwaarts de gangen ingebracht. Buiten de burcht liggen vaste latrine’s: ondiepe, onbedekte putten waar de uitwerpselen worden achtergelaten. Deze latrines liggen soms vlak bij de ingangen, maar de meeste liggen aan de territoriumgrenzen, en markeren zo het territorium. Naast meerdere burchten, voorzien dassen ook voldoende speelplekken, krabbomen. Overdag blijven de dieren meestal in hun burcht. In de zomermaanden zijn ze meestal actief voor zonsondergang, maar meestal blijven ze tot na zonsondergang in hun hol. In de wintermaanden, van november tot februari, komen ze minder vaak naar buiten. De zomervacht is dunner en donkerder dan de wintervacht. In de herfst verharen ze en krijgen een dikkere, lichter gekleurde wintervacht, met daaronder dikke lagen vet, opgebouwd in de zomerperiode en de herfst. Dit is hun reserve tijdens koudere wintermaanden als voedsel schaarser is. Dassen wegen in de herfst gemiddeld 12 kilogram, in de lente 9 kilogram. Dit verschilt overigens wel per regio. Dassen gaan niet in winterslaap. Wel is er sprake van winterrust, in december en januari. Ze zijn dan een stuk minder actief en verbruiken minder energie. Hun lichaamstemperatuur daalt een paar graden. Ze verblijven voornamelijk onder de grond, maar zijn op mooie dagen soms buiten te zien. De temperatuur in de burcht komt niet onder de 7 graden. ‘Slaap’kamers liggen ca. 1,5m onder de grond, zo ver dringt de vorst in de boden niet door. Bij dassen in gevangenschap werd zelfs waargenomen dat ze plantaardig materiaal hun burcht in sleepten. Dit begon te broeien en zorgde daardoor voor een iets hogere temperatuur. Ze leggen dan een wintervoorraad aan. Binnen een hectare leven meestal vijf tot acht volwassen dieren,
hoewel het aantal varieert van twee tot vijfentwintig, met hun jongen, die één burcht delen. Een groep bestaat meestal uit meer vrouwtjes dan mannetjes. Het komt vaak voor dat meer dan één dier binnen de groep jongen krijgt. Meestal delen twee tot drie dieren één nestkamer. De dieren gebruiken zelden langer dan een paar dagen dezelfde kamer als slaapplaats. De dieren verzorgen elkaars vacht. Zij produceren een grote verscheidenheid aan geluiden.
4853778_orig.jpg
4853778_orig.jpg (67.05 KiB) 2866 keer bekeken
dsc-0011_orig.jpg
dsc-0011_orig.jpg (300.06 KiB) 2866 keer bekeken
​Voortplanting
De paartijd duurt van februari tot mei, maar ook buiten de paartijd vinden paringen plaats, voornamelijk van juli tot september. In de paartijd kunnen ook mannetjes uit naburige groepen paren met vruchtbare vrouwtjes. De paring duurt een kwartier tot een uur. Dassen hebben een zogenaamde uitgestelde draagtijd; de vrucht ontwikkelt zich daardoor pas vanaf eind november.
In februari worden de meeste jongen geboren. Per worp krijgt een dassenvrouwtje één tot vijf jongen. De jongen zijn blind en roze, met een dunne grijze vacht. Na vijf weken gaan de ogen open en na vier tot zes weken komen de melktanden door. Als de dassen twaalf weken oud zijn, hebben ze hun volwassen gebit. Na acht weken verlaten de jongen voor het eerst de burcht. Het zogen duurt minstens twaalf weken, maar bij voedselgebrek kan de zoogtijd tot zes maanden duren. Nadat de jongen zijn gespeend, leven ze de eerste paar dagen van half verteerd voedsel dat door de moeder wordt uitgebraakt.
Mannetjes zijn na negen tot achttien maanden geslachtsrijp, vrouwtjes na twaalf tot vierentwintig maanden. Meestal blijven dieren hun hele leven bij dezelfde burcht, maar het komt geregeld voor dat dieren op een gegeven moment de burcht verlaten om zich aan te sluiten bij een andere. Het zijn vaker mannetjes dan vrouwtjes die de burcht verlaten. De dieren sluiten zich soms aan bij naburige groepen, maar ze kunnen zich ook enkele kilometers verderop vestigen.
3054682_orig.jpg
3054682_orig.jpg (161.91 KiB) 2866 keer bekeken
​Ziekte
Dassen zijn robuuste dieren die niet snel ziek worden. Ze kunnen tuberculose oplopen maar dat is lang niet altijd fataal. Ook schurft komt wel eens voor, maar niet vaak.

Weetjes:
In de Romeinse tijd geloofde men dat amuletten van dassenpoten voor veiligheid zorgden en een stuk dassenvel bij paarden zou tovenarij afweren. Daarna veranderde de houding ten opzichte van de gemaskerde dieren.
Kwakzalverij
vroeger werd zalf met dassenvet in Europa lange tijd als geneesmiddel tegen allerlei kwalen gebruikt. Ook andere lichaamsdelen van dassen zouden weldadig zijn voor de mens, zo geloofde men. Een slechte adem kon je bestrijden met dassenleversoep en dassenhart zou goed zijn tegen jicht en rugpijn. De werking hiervan is nooit bewezen.
Dassen leven in groep samen, toch gaan ze afzonderlijk op zoek naar voedsel. Het sociale leven beperkt zich tot de burchtsite.
Dassen kunnen tot 16 jaar oud worden. Jammer genoeg is het verkeer een grote bedreiging voor hen en halen ze die leeftijd zelden.
Dassen kunnen na 2 dagen nog ruiken of er mensen op de burcht zijn geweest.
badger-sett.jpg
badger-sett.jpg (843.48 KiB) 2866 keer bekeken


Quote: "In the school of the woods, there is no graduation day. " Horace Kephart

bushcraftexperience.be
Gebruikersavatar
ErikL
Berichten: 121
Lid geworden op: 16 sep 2011, 13:00
Locatie: Hoogerheide

Re: De Das

Bericht door ErikL »

Mooi bericht, bedankt voor het plaatsen.


Gebruikersavatar
Martin Outdoors
Berichten: 2192
Lid geworden op: 03 apr 2014, 18:26
Locatie: Waar ik vanavond slaap.

Re: De Das

Bericht door Martin Outdoors »

Jaaaaa de das , vind ik 1 van de mooiste dieren in Nederland , leuk stukje !


Youtube kanaal "Veld vaardigheden" ;
https://www.youtube.com/channel/UCRx3EQ ... tzC44XdSVw
Gebruikersavatar
Roel
Berichten: 2312
Lid geworden op: 10 apr 2010, 19:58

Re: De Das

Bericht door Roel »

Bedankt voor dit verhelderende verhaal. Mooie beesten.


Plaats reactie